Khái niệm cúng tất niên là gì?
Cúng tất niên là nghi lễ quan trọng thường được tổ chức trước mỗi dịp Tết Nguyên Đán. Cúng tất niên, cúng giao thừa hay còn được gọi là trừ tà sẽ giúp xua đuổi ma quỷ, những điều xui xẻo không may của năm cũ và chuẩn bị đón năm mới. Lễ cúng giao thừa thường diễn ra vào thời điểm chuyển giao giữa năm cũ và năm mới, tức là từ 23 giờ đến 1 giờ sáng.
Cúng tất niên là nghi lễ thờ cúng quan trọng
Ý nghĩa của lễ cúng tất niên
Cúng tất niên là một nghi thức quan trọng với nhiều ý nghĩa đặc biệt như sau:
- Nhìn lại năm cũ và chuẩn bị cho năm mới: Trong lễ cúng tất niên, mọi người thường cùng nhìn lại những gì đã trải qua trong năm cũ, rà soát các khoản nợ nần để tìm cách trả xong trước đêm 30 Tết, chuẩn bị cho một năm mới suôn sẻ và may mắn hơn.
- Tụ họp gia đình, chia sẻ cùng nhau: Đây là dịp để tất cả các thành viên trong gia đình ở xa có thể tụ họp, cùng chia sẻ những kỷ niệm, cảm xúc và kế hoạch cho năm mới.
- Thể hiện lòng thành kính với tổ tiên: Việc lau dọn, sửa soạn bàn thờ trong lễ cúng tất niên là cơ hội để con cháu thể hiện lòng thành kính với ông bà, tổ tiên.
- Nâng cao tinh thần đoàn kết trong doanh nghiệp: Đối với các doanh nghiệp, việc tổ chức lễ cúng tất niên còn mang ý nghĩa nâng cao tinh thần đoàn kết, thân thiết giữa các đồng nghiệp với nhau, tạo ra tinh thần tích cực cùng phấn đấu vì mục tiêu chung trong năm mới.
Ý nghĩa của lễ cúng tất niên cuối năm
>>> Tham khảo thêm: Thủ tục các bước làm lễ nhập trạch
Mâm lễ cúng tất niên bao gồm những gì?
Mâm lễ cúng tất niên có thể được chuẩn bị linh hoạt tùy theo điều kiện kinh tế của mỗi gia đình và phong tục vùng miền. Nhưng nhìn chung các mâm lễ vật thường sẽ có những món sau:
- Giấy tiền vàng mã.
- Hương hoa.
- Mâm ngũ quả.
- Trầu cau.
- Trà, rượu.
- Đèn, nến.
- Bánh chưng.
- Mâm cỗ chay hoặc mặn tùy gia đình.
Lễ vật trong mâm cúng tất niên
Cách bày mâm để cúng tất niên
Việc bày mâm cúng tất niên là rất quan trọng vì tùy thuộc vào cách bài trí bàn thờ mà bạn có cách bày lễ vật hợp lý. Dưới đây là một số nguyên tắc khi sắp xếp mâm cúng mà bạn cần lưu ý:
- Mâm cúng tất niên thường được đặt ở bên dưới bàn thờ, thường là phía trước hoặc phía dưới bàn thờ chính. Đây là nơi chứa các lễ vật như bánh chưng, trái cây, rượu, trà và các món ăn khác để cúng tổ tiên, chuẩn bị đón năm mới.
- Bàn thờ chính được dùng để bày các vật phẩm linh thiêng như hoa tươi, quả tươi và một ít tiền vàng mã cúng tất niên. Đây là nơi dành riêng để cúng ông bà tổ tiên và thần linh.
- Bàn thờ thường được trang trí đẹp mắt với hoa tươi, đèn nến và các lễ vật để tạo không gian trang nghiêm và linh thiêng cho lễ cúng.
Cách bày mâm cúng tất niên sẽ tùy thuộc vào truyền thống và phong tục của mỗi gia đình. Tuy nhiên, điều quan trọng nhất là tôn trọng và thể hiện lòng thành kính đối với tổ tiên và đón chào năm mới an lành, may mắn.
Bày mâm cúng tất niên đúng phong thủy
>>> Tham khảo các tin liên quan: Cúng động thổ xây nhà cần những lễ vật gì?
Thời gian cúng tất niên khi nào thì tốt?
Vậy nên cúng tất niên khi nào là tốt nhất để đảm bảo vượng khí tốt trong năm? Dưới đây là những giải đáp cụ thể nhất.
Cúng tất niên vào ngày nào thì tốt?
Lễ cúng tất niên thường được tổ chức vào ngày 30 tháng Chạp nếu là năm đủ hoặc vào ngày 29 tháng Chạp nếu là năm thiếu. Thời điểm diễn ra lễ cúng thường là vào buổi trưa hoặc chiều tối.
Tuy nhiên, trong những năm gần đây, nhiều gia đình có xu hướng tổ chức tất niên sớm hơn, không nhất thiết là vào ngày 30 hoặc 29 Tết. Việc này có nghĩa là lễ cúng có thể được diễn ra trước ngày Tết chính thức để thuận tiện cho các thành viên trong gia đình hoặc để phù hợp với các kế hoạch của mỗi người.
Cúng tất niên vào giờ nào thì tốt?
Mỗi gia đình thường sẽ cúng tất niên vào ngày 30 Tết. Có nhiều khung ngày giờ tốt để tổ chức lễ cúng tất niên tại gia đình hoặc cơ quan mà bạn có thể lựa chọn:
- Ngày 26 tháng Chạp (tức ngày 5/2/2024 dương lịch), tức là ngày Kỷ Hợi, tháng Ất Sửu, năm Quý Mão. Các giờ đẹp trong ngày 26 tháng Chạp gồm: Ất Sửu (từ 1h đến 3h), Mậu Thìn (từ 7h đến 9h), Canh Ngọ (từ 11h đến 13h), Tân Mùi (từ 13h đến 15h), Giáp Tuất (từ 19h đến 21h) và Ất Hợi (từ 21h đến 23h).
- Ngày 29 tháng Chạp (tức ngày 9/2/2024 dương lịch), tức là ngày Nhâm Dần, tháng Ất Sửu, năm Quý Mão. Các giờ đẹp trong ngày 29 tháng Chạp bao gồm: Canh Tý (từ 23h đến 1h), Tân Sửu (từ 1h đến 3h), Giáp Thìn (từ 7h đến 9h), Ất Tỵ (từ 9h đến 11h), Đinh Mùi (từ 13h đến 15h) và Canh Tuất (từ 19h đến 21h).
- Ngày 30 tháng Chạp (tức ngày 9/2/2024 dương lịch), tức là ngày Quý Mão, tháng Ất Sửu, năm Quý Mão. Các giờ đẹp trong ngày 30 Tết bao gồm: Nhâm Tý (từ 23h đến 1h), Giáp Dần (từ 3h đến 5h), Ất Mão (từ 5h đến 7h), Mậu Ngọ (từ 11h đến 13h), Kỷ Mùi (từ 13h đến 15h) và Tân Dậu (từ 17h đến 19h).
Giờ cúng tất niên tốt nhất
Mâm cúng tất niên được đặt ở đâu?
Lễ cúng tất niên vào cuối năm thường đòi hỏi chuẩn bị hai mâm cỗ. Một mâm là để cúng gia tiên, được đặt tại bàn thờ chính trong nhà. Mâm còn lại là để cúng trời đất, được đặt ở trước sân nhà. Cả hai mâm đều cần được sắp xếp đầy đủ và chỉn chu, bài trí gọn gàng và sạch sẽ để thể hiện sự kính trọng và thành kính của người cúng.
Tổng hợp các bài văn cúng cúng tất niên cuối năm
Sau đây là những mẫu bài văn cúng tất niên được sử dụng nhiều nhất mà bạn có thể tham khảo.
Văn khấn tất niên cuối năm theo Văn khấn cổ truyền
Nam Mô A Di Đà Phật! (3 lần)
– Con kính lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.
– Con kính lạy Hoàng thiên, Hậu Thổ, chư vị Tôn thần.
– Con kính lạy ngài Kim niên Đương cai Thái Tuế chí đức tôn thần.
– Con kính lạy các ngài Bản cảnh Thành hoàng chư vị Đại Vương.
– Con kính lạy ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa tôn thần.
– Con kính lạy các ngài Ngũ phương, Ngũ Thổ, Long mạch, Tài thần, Bản gia Táo quân, cùng tất cả các vị thần linh cai quản trong xứ này.
– Con kính lạy chư gia Cao Tằng Tổ Khảo, Cao Tằng Tổ Tỷ, Tiên linh nội ngoại họ …
Hôm nay là ngày 30 tháng Chạp năm …
Tín chủ (chúng) con là: …
Ngụ tại…
Trước án kính cẩn thưa trình: Đông tàn sắp hết, năm kiệt tháng cùng, xuân tiết gần kề, minh niên sắp tới.
Chúng con cùng toàn thể gia quyến sắm sanh phẩm vật hương hoa, cơm canh thịnh soạn, sửa lễ tất niên, dâng cúng Thiên Địa tôn thần, phụng hiến Tổ tiên, truy niệm chư linh.
Theo như thường lệ tuế trừ cáo tế, cúi xin chư vị tôn thần, liệt vị gia tiên, bản xứ tiền hậu chư vị hương linh giáng lâm án toạ, phủ thùy chứng giám, thụ hưởng lễ vật, phù hộ toàn gia lớn bé trẻ già bình an thịnh vượng, bách sự như ý, vạn sự tốt lành, luôn luôn mạnh khoẻ, gia đình hoà thuận.
Thành tâm bái thỉnh, cúi xin chư vị tôn thần và gia tiên nội ngoại chứng giám phù hộ độ trì.
Nam Mô A-di-đà Phật (3 lần, 3 lạy).
Văn khấn tất niên ngày 30 tết
Nam Mô A Di Đà Phật! (3 lần)
Con kính lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.
Con kính lạy Hoàng thiên, Hậu Thổ, chư vị Tôn thần.
Con kính lạy ngài Kim niên Đương cai Thái Tuế chí đức tôn thần.
Con kính lạy các ngài Bản cảnh Thành hoàng chư vị Đại Vương.
Con kính lạy ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa tôn thần.
Con kính lạy các ngài Ngũ phương, Ngũ Thổ, Long mạch, Tài thần, Bản gia Táo quân, cùng tất cả các vị thần linh cai quản trong xứ này.
Con kính lạy chư gia Cao Tằng Tổ Khảo, Cao Tằng Tổ Tỷ, Tiên linh nội ngoại họ ………
Hôm nay là ngày 30 tháng Chạp năm …….
Tín chủ (chúng) con là: ………..
Ngụ tại……….
Trước án kính cẩn thưa trình: Đông tàn sắp hết, năm kiệt tháng cùng, xuân tiết gần kề, minh niên sắp tới.
Chúng con cùng toàn thể gia quyến sắm sanh phẩm vật hương hoa, cơm canh thịnh soạn, sửa lễ tất niên, dâng cúng Thiên Địa tôn thần, phụng hiến Tổ tiên, truy niệm chư linh.
Theo như thường lệ tuế trừ cáo tế, cúi xin chư vị tôn thần, liệt vị gia tiên, bản xứ tiền hậu chư vị hương linh giáng lâm án toạ, phủ thùy chứng giám, thụ hưởng lễ vật, phù hộ toàn gia lớn bé trẻ già bình an thịnh vượng, bách sự như ý, vạn sự tốt lành, luôn luôn mạnh khoẻ, gia đình hoà thuận.
Thành tâm bái thỉnh, cúi xin chư vị tôn thần và gia tiên nội ngoại chứng giám phù hộ độ trì.
Nam Mô A-di-đà Phật (3 lần, 3 lạy).
Văn khấn tất niên ngoài trời
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
Kính lạy: Hoàng Thiên hậu Thổ chư vị tôn Thần.
Ngài Kim niên đương cai Thái tuế chí đức tôn Thần .
Ngài bản cảnh Thành Hoàng chư vị đại Vương .
Ngài bản xứ Thần linh Thổ địa. Ngài định Phúc Táo quân. Các Ngài Địa Chúa Long mạch Tôn Thần và tất cả các Thần linh cai quản trong khu vực này.
Hôm nay là ngày …… tháng Chạp năm ……….
Tín chủ chúng con là: …………………………………………………………………
Ngụ tại: ………………………………………………………………….
Trước Án tọa kính cẩn thưa trình: Đông tàn sắp hết, năm kiệt tháng cùng, xuân tiết gần kề, minh niên sắp tới.
Nay là ngày…. Tết, chúng con cùng toàn thể gia quyến sắm sanh phẩm vật hương hoa, cơm canh cụ soạn, sửa lễ Tất niên, dâng cúng Thiên Địa, Tôn Thần, phụng hiến Tổ tiên, truy niệm chư Linh.
Theo như thường lệ Tuế trừ cáo tế, cúi xin chư vị Tôn Thần, Liệt vị Gia tiên, bản xứ tiền hậu Chủ hương linh, giáng lâm án tọa, phù thùy chứng giám, thụ hưởng lễ vật, phù hộ cho toàn gia, lớn bé trẻ già, bình an thịnh vượng. Độ cho chúng con mọi duyên thuận lợi, công việc hanh thông. Người người được chữ bình an, tháng ngày được hưởng phần lợi lộc. Âm phù – Dương trợ, sở nguyện tòng tâm. Bốn mùa không hạn ách nào xâm, tám tiết có điềm lành tiếp ứng.
Dãi tấm lòng thành, cúi xin chứng giám …
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
Bài cúng tất niên cuối năm tại công ty và cơ quan
Nam Mô A Di Đà Phật
Nam Mô A Di Đà Phật
Nam Mô A Di Đà Phật
Nam mô Đại từ đại bi Quán thế âm Bồ tát
Nam mô Đại từ đại bi Quán thế âm Bồ tát
Nam mô Đại từ đại bi Quán thế âm Bồ tát
Tín chủ con tên là… tại…
Hôm nay ngày… tháng chạp năm… Âm lịch
Tín chủ con đại diện cho công ty… xin được thành tâm sửa biện hương hoa, chuẩn bị đèn nến, hoa trà dâng lên trước án. Qua năm… , chúng con xin được dâng lễ tạ ơn trên đã phù hộ độ trì cho công việc làm ăn của chúng con luôn được suôn sẻ, phát đạt, mọi sự bình an, may mắn. Một năm qua đi chúng con có gì thiếu sót, trần gian mắt thịt không rõ xin được các vị thần linh lượng thứ bỏ qua cho.
Nay con xin được đọc bài cúng Tất niên công ty cuối năm… để thành tâm kính lạy mời các ngài Hoàng Thiên, Hậu Thổ chư vi Tôn Thần, ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Phúc đức Tôn Thần, ngài Bản gia Thổ địa Long Mạch Tôn Thần, ngài tiền hậu Địa chủ Tài Thần, ngài Đông trù Tư mệnh Táo phủ Thần quân và các Tôn thần cai quản trong khu vực này.
Kính lạy các ngài nghe thấu tâm can, chứng giám lòng thành, đáp lễ lời mời, thụ hưởng lễ vật và phù hộ độ trì cho toàn công ty chúng con luôn được bình an, toàn gia an lạc, việc làm ăn luôn được suôn sẻ, hanh thông.
Chúng con lễ bạc lòng thành, trước xin kính lễ tạ ơn, sau cúi xin các vị Chư Thần luôn chứng giám, độ trị phù hộ cho toàn công ty chúng con một năm mới an lành, phát lộc.
A Di Đà Phật!
A Di Đà Phật!
A Di Đà Phật!
Văn khấn tất niên Thần tài
Nam Mô A Di Đà Phật!
Nam Mô A Di Đà Phật!
Nam Mô A Di Đà Phật!
– Con kính lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.
– Con kính lạy Hoàng thiên, Hậu Thổ, chư vị Tôn thần.
– Con kính lạy ngài Kim niên Đương cai Thái Tuế chí đức tôn thần.
– Con kính lạy các ngài Bản cảnh Thành hoàng chư vị Đại Vương.
– Con kính lạy ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa tôn thần.
– Con kính lạy các ngài Ngũ phương, Ngũ Thổ, Long mạch, Tài thần, Bản gia Táo quân, cùng tất cả các vị thần linh cai quản trong xứ này.
– Con kính lạy chư gia Cao Tằng Tổ Khảo, Cao Tằng Tổ Tỷ, Tiên linh nội ngoại họ
Hôm nay là ngày 30 tháng Chạp năm …………..
Tín chủ (chúng) con là:……………………………………………………………………….
Ngụ tại:…………………………………………………………………………………………..
Trước án kính cẩn thưa trình: Đông tàn sắp hết, năm kiệt tháng cùng, xuân tiết gần kề, minh niên sắp tới.
Hôm nay là ngày 30 tết chúng con cùng toàn thể gia quyến sắm sanh phẩm vật hương hoa, cơm canh thịnh soạn, sửa lễ tất niên, dâng cúng Thiên địa Tôn thần, phụng hiến tổ tiên, truy niệm chư linh. Theo như thường lệ tuệ trừ cáo tế cúi xin chư vị tôn thần, liệt vị gia tiên, bản xứ tiền hậu chư vị hương linh giáng lâm án toạ, phủ thùy chứng giám, thụ hưởng lễ vật phù hộ cho toàn gia lớn bé trẻ già bình an thịnh vượng luôn luôn mạnh khoẻ, mọi sự bình an, vạn sự tốt lành, gia đình hoà thuận.
Nam Mô A-di-đà Phật (cúi lạy).
Nam Mô A-di-đà Phật (cúi lạy).
Nam Mô A-di-đà Phật (cúi lạy)
Văn khấn tất niên thần linh
Nam mô A di Đà Phật
Nam mô A di Đà Phật
Nam mô A di Đà Phật
Kính lạy:
– Hoàng Thiên Hậu Thổ chư vị Tôn thần.
– Ngài Kim niên đương cai Thái tuế Chí đức Tôn thần.
– Ngài bản cảnh Hoàng Thành chư vị Đại vương.
– Các ngài Ngũ Phương, Ngũ thổ long mạch Tài thần. Bản gia Táo quân cùng tất cả các vị thần linh cai quản ở trong xứ này.
– Chư gia Cao Tằng tổ khảo tỷ tiên linh nội ngoại.
Hôm nay là ngày 30 tháng Chạp năm……………………… tín chủ chúng con là:……………….
Ngụ tại:…………… (địa chỉ nơi ở)
Trước án tọa kính cẩn thưa trình:
Đông tàn sắp hết, năm kiệt tháng cùng, xuân tiết gần kề, minh niên sắp tới. Nay là ngày 30 Tết, chúng con cùng toàn thể gia quyến sắm sanh vật phẩm hương hoa, cơm canh cụ soạn, sửa lễ tất niên, dâng cúng Thiên địa Tôn thần, phụng hiến tổ tiên, truy niệm chư linh. Theo như thường lệ tuế trừ cáo tế, cúi xin chư vị Tôn thần, liệt vị gia tiên, bản xứ tiền hậu chủ hương linh giáng lâm án tọa, phủ thùy chứng giám, thụ hưởng lễ vật, phù hộ cho toàn gia lớn bé trẻ già bình an thịnh vượng.
Dãi tấm lòng thành cúi xin chứng giám.
Một số lưu ý về lễ cúng tất niên 2024
Bên cạnh việc chuẩn bị bài văn cúng tất niên cuối năm , dưới đây là một số nội dung bạn cần lưu ý thêm khi thực hiện lễ cúng.
Nên cúng tất niên trong nhà hay ngoài trời?
Theo các chuyên gia văn hóa, lễ cúng Tất niên thường được tổ chức trên bàn thờ tổ tiên trong mỗi gia đình. Tuy nhiên, nếu cúng Tất niên ở ngoài sân hoặc ngoài trời cũng không bị ảnh hưởng quá nhiều miễn là bạn tỏ lòng thành tâm và chuẩn bị mọi thứ một cách tươm tất và chu đáo là được.
Ai là người đọc bài khấn tất niên cuối năm?
Người đọc văn khấn tất niên trong nhà thường là gia chủ, có thể là người chồng hoặc người vợ. Quan trọng là người thực hiện việc cúng, thắp hương và đọc bài khấn phải ăn mặc chỉnh tề, lịch sự và thành tâm khi thực hiện nghi thức cúng.
Những lưu ý về lễ cúng tất niên cần biết
Cúng tất niên đặt bao nhiêu chén chè?
Theo các chuyên gia phong thủy, số lượng chén chè được dùng trong nghi lễ cúng tất niên là tùy thuộc vào tâm ý của người thực hiện. Trong văn hóa thờ cúng Việt Nam, lòng thành tâm của người làm lễ là điều quan trọng nhất.
Dưới đây là một số ý nghĩa theo quan niệm dân gian về số lượng chén chè dùng trong cúng tất niên:
- 1 chén: Tượng trưng cho sự hòa hợp giữa âm dương và Thiên Địa.
- 3 chén: Đại diện cho hai ông và một bà, được sử dụng để đưa ông Táo về với gia đình trong đêm tất niên.
- 4 chén: Tượng trưng cho bốn phương hướng (Đông, Tây, Nam, Bắc), đại diện cho các linh vật hoặc thần linh từ bốn phương.
- 5 chén: Biểu tượng của ngũ hành (Kim, Mộc, Thủy, Hỏa, Thổ), thường được dùng để thờ thần Đất Đai.
- 6 chén: Có ý nghĩa là sự hòa hợp và cân bằng (lục hòa) giữa các yếu tố (Thân, Khẩu, Ý, Kiến, Lợi, Giới).
Cúng tất niên có cần hóa vàng không?
Trong các lễ vật được đặt trên bàn thờ tất niên sẽ có vàng mã, sau khi cúng tất niên xong, gia chủ cần thực hiện việc hóa vàng trước khi hạ mâm thụ lộc. Khi hóa vàng, phần tiền và vàng cần được đưa trước đến các thần linh trên bàn thờ, sau đó mới đến các vật dụng của tổ tiên.
Trên đây là tổng hợp những bài cúng tất niên được lưu truyền và sử dụng phổ biến nhất từ xa xưa. Hy vọng bài viết đã cung cấp đến bạn những thông tin hữu ích nhất về phong tục cổ truyền Việt Nam.
>>> Tham khảo bài viết: Hướng dẫn chuẩn bị lễ vật cúng tạ đất
